اخلاق بردگی و اخلاق اربابی

کارل گوستاو یونگ (روانشناس سویسی و از شاگردان معروف فروید) اخلاق را بر دو گونه می شمارد: اخلاق بردگی و اخلاق اربابی. اخلاق بردگی یعنی همین چیزی که 90 درصد مردم بهش معتقدند؛ اخلاقی که می گوید در مهمانی ها و جمع فامیل لبخند بزن... اگر عصبانی می شوی، خوددار باش و فریاد نزن... وقتی دخترعمویت بچه دار می شود برایش کادو ببر، وقتی دوستت ازدواج می کند بهش تبریک بگو، وقتی از همکارت خوشت نمی آید، این را مستقیم بهش حالی نکن... برای این که دوستت، همسرت، برادرت ناراحت نشوند خودت را، عقاید و احساساتت را سانسور کن... برای به دست آوردن تأیید و تحسین اطرافیان، لباسی را که دوست داری نپوش... اگر لذتی برخلاف شرع و عرف و قوانین جامعه بشری است آن را در وجودت بکش و به خاک بسپار... فداکار، مهربان، صبور، متعهد، خوش برخورد و خلاصه همرنگ و همراه و هم مسلک جماعت باش...   اما  اخلاق اربابی کاملا متفاوت است. افرادی که به اخلاق اربابی پایبندند، از نظر روانشناسی، آدم هایی هستند که به  بالاترین حد از بلوغ روانی رسیده اند و قوانین اخلاقی را نه از روی ترس از خدا و جهنم و قانون و پلیس و همسر و پدر و مادر و نه به طمع پاداش و تشویق اجتماعی، که برمبنای وجدان خودشان تعریف می کنند. البته وجدان شخصی این افراد  مستقل، بالغ، صادق و سالم است. اهل ماست مالی و لاپوشانی نیستند، صریح و بی پرده هستند و با هیچکس، حتی خودشان تعارف ندارند. بزرگترین معیار خالقان اخلاق اربابی برای اعمال و رفتارشان رسیدن به آرامش و رضایت درونی است. اخلاق اربابی مرزهای وسیع و قابل انعطافی دارد و هرگز خشک و متعصب نیست.   برای توده هایی که مقید و مأخوذ به اخلاق بردگی هستند، اخلاق اربابی گاه زیبا و تحسین برانگیز و گاهی گناه آلود و فاسد و در اکثر مواقع گنگ و نامفهوم  است.   یونگ می گوید افرادی که به اخلاق اربابی رسیده اند تاوان این بلوغ را با تنهایی و طرد شدگی پس می دهند. آنها به رضایت درونی می رسند، ولی همیشه برای اطرافیانشان دور از دسترس و غیرقابل درک باقی می مانند.